PLAMY NA METALACH
W tym przypadku nie istnieją ogólne wskazówki, bowiem środek do odplamiania musi być odpowiednio dobrany do rodzaju czyszczonego metalu. W przypadku metali szlachetnych środkiem odplamiającym można działać jedynie na warstwę zewnętrzną, natomiast do metali nieszlachetnych (np. chrom, nikiel, mosiądz itp.) można stosować mechaniczne środki czyszczące, nie obawiając się uszkodzenia powierzchni czyszczonego przedmiotu.
Usuwanie plam z powierzchni metalowych zawsze wymaga mniej lub bardziej intensywnego działania mechanicznego lub chemicznego. Zaleca się stosowanie znajdujących się w sprzedaży wypróbowanych środków odplamiających lub specjalnych ściereczek do czyszczenia metali. W niniejszym rozdziale podano kilka tradycyjnych wypróbowanych środków i sposobów domowego odplamiania metali. Pod działaniem zewnętrznych wpływów atmosferycznych (wilgoć, tlen z powietrza, dwutlenek węgla) metale ulegają w mniejszym lub większym stopniu korozji. Metale korodują także pod wpływem różnych substancji chemicznych (np. srebro koroduje pod działaniem siarki lub kwasów). W wyniku korozji na powierzchni metalu pojawiają się czasami najpierw ciemne, porowate plamy, potem zaś twarda skorupka i wreszcie następuje rozkład metalu. Wszelkie plamy spowodowane korozją usuwa się mechanicznie lub chemicznie przy nieuchronnym uszkodzeniu powierzchni, tzn. wierzchnia warstwa zostaje przy tych zabiegach gładko zeszlifowana. Istnieje wiele preparatów, które można polecić jako skuteczne środki usuwania z metali plam powstałych na skutek korozji.
Plamy na chromie i niklu usuwa się mieszaniną składającą się z 1 cz. kwasu siarkowego i 50 cz. alkoholu. Uwaga — kwas siarkowy jest substancją żrącą. Należy wlewać kwas do alkoholu, a nie odwrotnie.
Plamy na żelazie i stali przeciera się amoniakiem lub też ściera proszkiem do szorowania; można też użyć do tego celu papieru ściernego.
Plamy z płyty kuchennej ściera się sproszkowanym pumeksem lub proszkiem do szorowania z dodatkiem niewielkiej ilości oleju parafinowego. Plamy z przedmiotów aluminiowych usuwa się wyłącznie roztworem ałunu. Nie należy natomiast do usuwania plam stosować proszku do szorowania ani też alkaliów, bowiem rozpuszczają one aluminium.
Plamy na mosiądzu lub miedzi usuwa się rozcieńczonym kwasem solnym i niewielką ilością proszku do szorowania. Po tym zabiegu przemywa się zaplamione miejsce wodą.
Przedmioty ze srebra i złota przeciera się pastą do zębów, a następnie poleruje flanelową ściereczką. Również roztwór boraksu nadaje się do czyszczenia srebra i złota. Ściemniałe przedmioty ze złota zawierającego srebro czyści się ostrożnie specjalną ściereczką do czyszczenia srebra lub specjalnym preparatem.
Atrament. Plamy te można łatwo usunąć z powierzchni metali magnezją; przed zabiegiem przeciera się je ściereczką nasyconą alkoholem.
Grynszpan (zasadowe octany miedziowe, tzw. zieleń miedziana). Plamy z grynszpanu występują na przedmiotach z miedzi i stopów miedzi, np. na mosiądzu. Na zaplamione miejsce działa się octem lub rozcieńczonym amoniakiem, a następnie poleruje flanelową ściereczką przy użyciu kredy lub magnezji.
Jaja. Na srebrnych sztućcach po jajach pozostaje brązowe zabarwienie. Przeciera się je wilgotną, sproszkowaną magnezją. Do usuwania tych plam nadaje się również wapno wiedeńskie (zmielony dolomit palony) rozrobione z denaturatem lub po prostu pasta do zębów.
Lekarstwa. Plamy z lekarstw na srebrnych sztućcach przeciera się miękką ściereczką, na której znajduje się niewielka ilość pasty do zębów. Po tym zabiegu poleruje się zaplamione miejsca suchym gałgankiem.
Owoce. Plamy z owoców na nożach można niekiedy usunąć przez przetarcie ostrza noża surowym ziemniakiem. Innym sposobem usuwania tych plam jest ścieranie ich wilgotnym piaskiem do szorowania.
