Zabiegi stabilizacji i neutralizacji kwasowości skóry

Zabiegi konserwatorskie

Zabiegi stabilizacji i neutralizacji kwasowości skóry. Dla zabytków ze skóry za normalną wartość przyjmuje się pH od 3 do 6. Skóra o wartości pH poniżej 3, tzn. o nadmiernej kwasowości, wymaga zabiegów odkwaszania i następnie ustabilizowania współczynnika pH. W dotychczasowej praktyce konserwatorskiej najczęściej stosowano neutralizację parami amoniaku (15-proc. roztworem amoniaku przez 15 minut) pod namiotem z folii z tworzywa sztucznego, a do stabilizacji używano odpowiedniego roztworu buforowego. Wspomniany amoniak wiąże się z wolnym kwasem siarkowym, tworząc niegroźny dla skóry siarczan amonowy, jednak nie należy stosować go bezpośrednio na powierzchnię kurdybanu, gdyz może spowodować pociemnienie skóry i rozpuszczać folię srebrną. Zabieg naparowywania amoniakiem może być powtórzony, jednak dopiero po tygodniu, a ściślej po całkowitym odparowywaniu i wyschnięciu można przystąpić do dalszych zabiegów konserwatorskich.

Doświadczenia H.S..B. Soesta i P B. Hallebecka (1984) wykazały, ze pary amoniaku mogą przenikać przez materiały użyte do podklejania kurdybanów (np. przez tkaninę czy papier) i dają dobre rezultaty neutralizacji. W latach siedemdziesiątych zaczęto używać do neutralizacji związków kwaśnych 10-proc. roztworu mleczanu potasowego (1:1 z wodą). Jako substancji buforowej do stabilizacji kwasowości w kurdybanach używa się m.in. cytrynianiu potasowego i winianu potasowo-sodowego. Oba wyżej wymienione środki działają jednak bardzo słabo i dla większych płaszczyzn są z tych powodów nieodpowiednie. Natomiast znacznie bardziej sprzyjającą substancją buforową jest glioksalina (Imidazol), która użyta w tej samej ilości co cytrynian potasowy potrafi stabilizować dwa razy tyle jonów kwasowych. Jest słabą zasadą, łatwo rozpuszczalną w wodzie, alkoholu, acetonie i chloroformie oraz trudno rozpuszczalną w eterze. Imidazol reaguje jak słaba zasada, jest higroskopijny i działa na skórę jak środek zwilżający, co znacznie ułatwia wnikanie w nią środków ochronnych. Tworząc nierozpuszczalne sole blokuje w skórze jony metali, tym samym blokuje powstawanie kwasu siarkowego. Wymienione cechy sprawiają, ze imidazol stał się bardzo dobrą substancją buforową w konserwacji kurdybanów. W Centralnym Laboratorium w Amsterdamie używa się go w następującym zestawie: 2 części wag. Imidazolu rozpuszczonego w 8 częściach wag. izopropanolu, a następnie dopełnionego 90 częściami wag. benzyny lakowej. Wprowadzanie środka odbywa się od odwrocia kurdybanu. Trzeba pamiętać także, że działanie buforowe trwa tylko przez pewien czas.